Blog 22: Professioneel vertrouwen: naïef ? of essentieel ?!

Ik begin deze blog met Professioneel vertrouwen. Dit om het onderscheid te maken van vertrouwen in een meer zakelijke setting en die in een privé situatie. Natuurlijk in beide belangrijk, maar vanuit de privé invalshoek toch met een meer emotionele lading. In privé heb ik daar maar een antwoord op: vertel de waarheid zodat je omgeving je vertrouwd. Met elke verdraaiing van de werkelijkheid moet je nadenken wat je hebt gezegd, om de volgende keer niet op een andere verhaal betrapt te worden. Dat legde ik mijn kinderen steeds UIT. Immers: al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaald hem wel. Tot zover de privé invalshoek. Nu de professionele.

In mijn werk heb ik naast de politiek vooral te maken met het samenwerken met een groot aantal partijen. Soms in een opdrachtgeverrelatie en soms in een samenwerking om gezamenlijk doelen te bereiken. En wat mij betreft is de basis, ongeacht de verhouding, die van vertrouwen. Je maakt afspraken en je mag er van uitgaan dat die nagekomen worden. Een woord een woord, of anders gezegd doen wat je zegt en zeggen wat je doet: transparantie.

Vertrouwen is niet echt heel makkelijk. Natuurlijk, als je elkaar door en door kent en de ervaring heeft aangetoond dat vertrouwen op zijn plek is, dan kun je daar makkelijk op bouwen. In nieuwe situaties is dat anders. Op dit moment, na een langdurige aanbestedingsprocedure, eindelijk aan het werk in een design&construct. En dan is het in het begin toch lastig in vertrouwen los te laten. Immers de opdrachtnemer heeft belangen die soms niet in lijn zijn met die van de opdrachtgever. Meerwerk nachtmerries, of twijfel dat achter elk voorstel dat de opdrachtnemer doet een bijbedoeling zit die ten koste van de opdrachtgever gaat. Kortom geen vertrouwen maar wantrouwen. En met wantrouwen schieten we door in de controlerende rol. Twijfelen we aan bijna alles en dan wordt daarmee automatisch het werk vertraagd en de inspanningen verhoogd. Natuurlijk horen er nog controlesystemen te zijn. Immers fouten kunnen ook onbewust worden gemaakt. Maar controle met mate en met vertrouwen als uitgangspunt. Hierover goede afspraken aan het begin is essentieel. Hierop elkaar steeds wijzen gedurende de gehele doorlooptijd eveneens. Dat zou de basis moeten zijn. Niet meer en niet minder.

Achter een gebrek aan vertrouwen gaat vaak ook onkunde gepaard. Of twijfel in de oprechtheid van de bedoelingen. Is er een verborgen agenda ? Meent hij wel wat hij zegt ? Dat type van vertrouwen is nog een slag moeilijker dan in een opdrachtgever-opdrachtnemer relatie. Daar kun je afspraken maken en ligt er altijd een soort van contract ten grondslag. Als het gaat om samenwerking, of afhankelijkheden van een ander die niet zo’n contractuele borging kennen, heb je immers niets om op terug te vallen. Niets anders dan het vertrouwen dat partijen wederom hun afspraken nakomen en zorgvuldig, transparant en professioneel acteren. Gelukkig niet vaak, maar soms merk ik dat er in het werk getwijfeld wordt over de wijze waarop zaken worden opgepakt. Of er inderdaad wel de maximale inspanningen worden geleverd etc. Dat is een heel vervelende constatering. Zeker als de integriteit en inspanningen juist maximaal zijn gericht op het nakomen van de afspraken en het oppakken van je rol. Ook hier kun je misschien denken aan een spreekwoord: zo de waard is, vertrouwt hij zijn gasten. Echter dan schiet je zelf ook in het wantrouwen. Vaak is dit ook niet zo, en is het vooral een kennis of expertise voorsprong, of een breder afwegingskader dat zorgt voor onbegrip en daaraan dus gekoppeld een gebrek aan vertrouwen. Dat vergt uitleg enerzijds en openstaan (luisteren) anderzijds. Begrip dus, maar als belangen uiteenlopen is begrip voor elkaar soms wel erg lastig voor elkaar te krijgen.

Ondanks alles blijf ik professioneel vertrouwen als uitgangspunt nemen. Ik vind dit essentieel om doelen binnen de gestelde kaders te bereiken. Het punt van vertrouwen laat ik dus ook een rode draad zijn en waar nodig leg ik alles uit en licht ik alles toe. Dat helpt in de meeste gevallen. Helaas niet altijd omdat vertrouwen van 2 kanten moet komen en omdat helaas nog al te vaak bij het niet kunnen voldoen aan de verwachtingen van een ander, er getwijfeld wordt of die ander zich maximaal of correct heeft ingespannen. Die twijfel kan helaas niet altijd helemaal worden weggenomen. Toch vind ik dat daar altijd voor 100% de energie op ingestoken moet zijn. Vertrouwen is immers essentieel voor het bereiken van de doelen en voor eventuele goede vervolg samenwerkingen. Heb je eenmaal het vertrouwen verloren omdat er bijvoorbeeld valse verwachtingen geschapen zijn. Of dat eerdere berichtgevingen waarop je vertrouwde en voortbouwde niet klopten, dan sta je op een achterstand die een succesvol vervolg of nieuwe samenwerkingen welhaast onmogelijk maken. En uiteindelijk is daar niemand mee geholpen.

Tot de volgende blog.

Met een vriendelijke groet en een fijne week toegewenst

Eric-Jan de Haan