Blog 31: Smaak, bediscussiëren waard!

Over smaak valt niet te twisten. Tenminste zo luidt het gezegde. Beetje kort door de bocht, want een goede discussie en toelichting kan helpen anderen toch een bepaalde waardering te laten krijgen voor een bepaalde of uitgesproken smaak.

De afgelopen vakantie met een rondreis door 7 landen is indirect het thema smaak de orde van de dag. Met zijn 4-en op pad met de camper, allereerst een programma dat bij iedereen in de smaak valt. Stedencultuur de ene dag, bergwandelingen de andere. Af en toe uitrusten, zon en zwemmen. Zo zorgen we ervoor dat iedereen iets van zijn gading heeft en er een gemêleerde samenstelling is met iets voor iedere smaak.

Smaak is grotendeels subjectief. De een vindt iets mooi of lekker en de andere minder of niet. Architectuur is daar een mooi voorbeeld van. De bijgaande foto geeft een mooie art-deco stroming uit Wenen weer. Door de een als pompeus beschouwd terwijl de andere het prachtig vind (tot die laatste categorie behoor ik overigens). Wat specifiek aan dit gebouw ook zo mooi is, is dat duidelijk is te herleiden dat smaken in de loop der tijd evolueren. Bij de startbouw een gebouw dat paste bij de tijd, jaren later verguist als een stuk lelijke architectuur, niet passend bij de grandeur van Wenen. Nu, weer herontdekt en gewaardeerd als stijlicoon. Tja, het kan verkeren. En dat geldt bijna voor alles.

Iets mooi en of lekker vinden is dus een kwestie van smaak. Maar, net als de eerste kop koffie of het eerste biertje, is het soms een kwestie van gaan waarderen. Ik ken maar weinig mensen die de eerste kop koffie of het eerste biertje echt lekker vonden. Kortom smaak kan zich ontwikkelen. Gewenning en waardering vragen tijd en geduld. En dat brengt me naar mijn werk en de politiek.

Zowel werk als politiek zijn voorbeeld van de smaken cultuur. Politiek voorop. Immers in beginsel bestaat er maar 1 waarheid. En toch zien we vanuit verschillende stromingen en achtergronden die ene waarheid soms allemaal toch anders. Daar ligt ook de kracht van de democratie. Ieder zijn smaak en kleur. Wat er echter vanuit de politiek plaatsvindt, is vaak het consensus model. Het oeroude Hollandse polderen. Maar wat gebeurd er dan als er getracht wordt smaken te mixen. Soms gaat dat prima. Soms ook krijg je een slap aftreksel van vlees nog vis (om het bij smaken te houden). En dat is jammer. Dan verliest de oplossing door consensus het karakter. En juist karakter maakt de smaak wat mij betreft. Iets met karakter en of passie kun je mooi of lelijk vinden en daar ook de discussie over aangaan. Hoe anders is dat bij iets wat het gemiddelde niet overstijgt. In de loop der tijd zijn dit de dingen die in vergetelheid ten onder gaan.

Natuurlijk is het in onze democratische wereld zo dat we met vele meningen en smaken te maken hebben. Dat het, om vooruit te komen, soms noodzakelijk is om tot consensus te komen en daarmee steeds het risico te lopen tot een smaakloos geheel te komen. Daar veranderen we niets aan. Wel kunnen we proberen echter veel meer de discussie aan te gaan. Leren een smaak te waarderen en zo het karaktervolle van die smaak met meerderheid te omarmen. Dat vraag geduld, lef en het vooraf openstaan voor het leren proeven en waarderen. Doen we dat, dan zullen we tot meer uitdagende en karaktervolle oplossingen komen. En dat leert ons de geschiedenis van de architectuur inmiddels al wel. Een bouwwerk met karakter wordt los van smaak gewaardeerd en overleeft decennia na decennia, eeuw na eeuw.

Tot de volgende blog. Met een vriendelijke groet en een fijne week toegewenst

Eric-Jan de Haan