Blog 50: De relatie tussen keuzes op basis van gevoel en alternatieve feiten.

We zijn recent verhuisd. Reden dat mijn blog frequentie de afgelopen weken tot het absolute nulpunt was gedaald. Naast een verhuizing die mega veel tijd kost, hadden we nog de feestelijke heropening van de praktijk en liep het werk ook gewoon door. Kortom een typisch geval van veel te korte weken. Nog lang niet klaar, maar wel weer operationeel komt alles langzaam maar zeker weer wat in een structuurtje terecht.

Met alles van afgelopen weken is voor mezelf maar weer eens helemaal helder geworden dat niet alles te beredeneren valt. Nog meer dan anders is bijna alles een keuze. De ene keer maak je die op basis van een logische redenering, maar nog vaker regeert het gevoel. Zeker als het om privézaken gaat is dit gevoel vaak leidend.  Natuurlijk sluit je het logisch redeneren niet uit, maar is gevoel, gecombineerd met een tijdsdruk (deadline) doorslaggevend in de te maken keuzes. En eenmaal een keuze gemaakt, is dat het nieuwe uitgangspunt. Niet blijven hangen in “had ik toch maar”. En als het echt een verkeerde keuze is geweest, dan nog geen man overboord. Verlies nemen en een nieuwe keuze maken. En gaan maar weer.

Nu is gevoel, of wel de onderbuik, een prima raadgever. Maar zeker niet altijd. Maar al te vaak worden zaken in een politieke of zakelijke context alleen op gevoelens gebaseerd. Zeker als er een besluit genomen is waar mensen het niet mee eens zijn. Appellerend aan het gevoel wordt dan met oneigenlijke en populistische zogenaamde feiten de eenmaal gemaakte keuze ter discussie gesteld. De ratio wordt uitgezet en aangedragen feiten worden dan door tegenstanders ter zijde geschoven. Sinds afgelopen week hebben we daar ook een mooie term voor “Alternative Facts (met dank aan mijnheer Trump).

Eenmaal op dat spoor aanbeland werkt deze werkwijze vaak erg frustrerend en vertragend. Het buikgevoel / de emotie wordt vaak door diegene die op dit spoor zitten ineens gebruikt als feitelijke argumenten. Het gevoel dat ze uit spreken wordt automatisch hun waarheid die overtuigend en semiwetenschappelijk als een reeks van waarheden en feiten wordt gepresenteerd. Een goede uitwisseling van gedachten en argumenten is daarmee eigenlijk ook gelijk van de baan. De “alternative facts” worden door diegene die ze propageren zulke feitelijke en onomstotelijke waarheden dat er geen discussie meer mogelijk is. Deze “alternative facts” lijken de enige waarheid geworden en hebben als bijwerking dat je doof, stom en blind wordt voor argumenten van anderen. De loopgraven zijn betrokken, de oorlog wordt gevoerd maar geen van de partijen schiet ook maar een meter op. Resultaat: frustraties in beide kampen en op inhoud geen stap vooruit.

Overigens is een dergelijke loopgraven strijd wat mij betreft nooit een aanleiding om niet met argumenten en inhoud het gesprek aan te blijven gaan. Maar niet blind. Proberen te luisteren, hoe moeilijk ook, blijft cruciaal. Luisteren en daarop vervolgens onderbouwd met argumenten komen. Doorvragen ook. Blijven vragen naar argumentatie, het waarom en hoe het anders zou kunnen. Maar soms, soms houdt het op. Om te voorkomen dat de strijd in de loopgraven jaren gaat duren, is het soms niet anders dan op basis van de gemaakte keuze deze “alternative facts” maar als een gegeven een plek te geven. Niet door er wat mee te doen, maar door simpelweg te accepteren dat ze er zijn en verder niets. Geen energie meer in argumentatie, geen aandacht en doorgaan met de ingeslagen weg. Met de oogkleppen op voor de uitzondering. Doe je dat niet, dan komen we met zijn allen nergens en daar is niemand mee gediend. Temeer omdat de onderwerpen die ten prooi vallen aan de methodes van “alternative facts” vaak heel belangrijk lijken maar vaak slechts een afgeleide zijn van de machteloosheid om een probleem volledig te ontleden en een passende en onderbouwde oplossing te zoeken waarbij er een wil is te luisteren naar de argumenten van anderen om zo tot het beste besluit te komen. Dat vergt echter wat van alle betrokkenen. Ontbreekt die wil bij allen dan zijn, hoe jammer ook, de oogkleppen soms de beste remedie.

Tot de volgende blog. Met een vriendelijke groet en een fijne week toegewenst

Eric-Jan de Haan