log 101: Kritiek en een schutting!

Het laatste weekend voor de verkiezingen. Leuke periode achter de rug en nu met spanning naar de uitslag gaan uitkijken. De kou getrotseerd en als ik de TV, sociale media en kranten doorneem is er voor mijn gevoel meer aandacht voor de gemeenteraadsverkiezingen dan voorgaande keren. Mooi natuurlijk want dat je mag kiezen, hoe oubollig dat op sommigen overkomt, is toch echt wel heel bijzonder. Zeker dat dat in vrijheid gaat. Dat je uiteenlopende keuzes en kandidaten hebt en je niet bang hoeft te zijn dat je ergens in een donkere kelder nog verantwoording voor je stemgedrag moet afleggen. Nee dan hebben we het toch echt goed voor elkaar met natuurlijk alle ruimte voor verbetering.

En die ruimte voor verbetering lijkt voor mij, naast de politiek, wel een rode draad in alle andere activiteiten van de afgelopen week. De zorg voor mijn moeder om maar een privé voorbeeld aan te halen. Allereerst maakt het duidelijk hoe pijnlijk onze zorg georganiseerd kan zijn. Niet de zorgprofessionals die ik bij mijn moeder thuis zie overigens. Daarvoor niets meer dan een diepe buiging met respect! Nee, soms meer de samenwerking tussen organisaties of soms zelfs de duidelijkheid richting familie. Die zijn namelijk ook zoekend naar wat in sommige situaties te doen. Zorgzwaartepakketten, wachtlijsten, indicaties etc zijn dan termen die bij mijn familie voor de eerste keer binnen komen en er weinig van snapten. We hebben het te complex gemaakt en dat zou best wel wat eenvoudiger mogen: ruimte voor verbetering.

Nog een ander voorbeeld uit de privé situatie. Ben gek op goede raad en adviezen die je meekrijgt. Maar niet zo van open deuren als “we moeten dat niet willen”. Allemaal hartstikke mooi, maar graag zou ik dan ook gelijk wel een trits aan adviezen krijgen over hoe dan wel. Vooropgesteld; meedenken en meeleven is super en doet een mens goed. Maar als je dan in de volgende fase komt van erkenning van de boodschap die je hebt meegekregen en daar wat aan wilt doen en je vraagt dan hoe en dan komt er niet meer……Ja dat is dan jammer. Dan voelt het ineens als kritiek en de “beste stuurlui staan aan wal”. Kortom kritiek en meedenken, ook in de vorm van oneliners, is prima. Graag zelfs, maar als je dan op de vraag “hoe denk jij dat ik dat dan het beste kan oppakken?” een oorverdovende stilte blijft horen, dan denk ik al snel: Laat maar. Dus kritiek mag en moet, maar dan wel het liefst met suggesties hoe hier mee om te gaan en invulling aan te geven. In de politiek kom je dit fenomeen veel te vaak tegen. De voorbeelden kan iedereen zelf wel op het netvlies toveren. Op het werk niet. Zou ook wat zijn om als adviseur iets van kritiek te geven richting opdrachtgever en dan zelf niet met handreikingen hoe hier mee om te gaan. Dan heb je als professional namelijk 0,0 meerwaarde en ben je al snel uitgewerkt.

Bovenstaande voorbeelden maken al veel duidelijk. De link met het werken, en daar juist de verplichting te voelen en te hebben om niet alleen te signaleren maar ook bij te dragen aan een oplossing zullen vele professionals gelijk er- en herkennen. Maar er is nog een punt waar rekening mee moet worden gehouden en dat is de onderbouwing van de kritiek en de haalbaarheid van de oplossingsrichting die wordt aangedragen. Als je een probleem aankaart als kritiek zonder dat je weet of daar überhaupt een passende oplossingsrichting voor is te geven, moet je wat mij betreft je kritiek ook anders aanvliegen. Want het kan uiteindelijk wel blijken dat er eigenlijk geen alternatieven of oplossingsrichtingen zijn en dat de kritiek dan niet meer anders wordt dan “jammer maar het kan niet anders”.

Een tweede valkuil qua oplossingsrichting is die van een onmogelijk weg. Als je een suggesties krijgt die gewoon niet in de tijd is in te passen. Of een suggestie die voorbij gaat aan de mogelijkheden die je hebt om het ook via die weg in te vullen. Als men met alle goede bedoelingen zich toch niet hebben vergewist van de mogelijkheden. Of dat misschien wel helemaal niet relevant vinden omdat de geuite kritiek eigenlijk alleen bedoeld is om het paadje van de criticaster door hem/haar zelf schoon te vegen door het gewoon het probleem van een ander te maken.

Deze laatste voorbeelden zijn volgens mij niet voorbehouden aan een privé, politiek of werksituatie. Feit blijft dat je er als ontvanger last van hebt. De een meer dan de ander natuurlijk, maar in de regel zit niemand te wachten op kritiek zonder handleiding hoe daar wat aan te kunnen doen. Kortom kritiek mag en moet. Het maakt ons beter en scherper. Maar kritiek geven en weglopen zonder handreiking, het over de schutting gooien van een probleem terwijl de ontvanger van de kritiek oprecht niet weet hoe hier een invulling aan te geven, dat soort kritiek moeten we wat mij betreft voortaan maar even laten liggen. Niet dan ?

Een goede week toegewenst en tot de volgende blog

Eric-Jan de Haan